Bezpieczeństwo budynków i budowy – jak je zapewnić? cz. III

Podział na fazy realizacyjne budynku w aspekcie bezpieczeństwa

Tematykę bezpieczeństwa w procesie budowlanym należałoby podzielić na trzy etapy:

• faza projektowania
• faza realizacji budowy
• faza eksploatacji

Faza projektowania

Każdy z etapów będzie skoncentrowany na zupełnie odmiennych perspektywach. W fazie projektowej projektanci, wykorzystując zbiór obowiązujących przepisów i normatywów, będą zwracać przede wszystkim uwagę na bezpieczeństwo w ujęciu ostatecznej bryły budynku. Największy zakres pracy ma tutaj projektant konstrukcji, który jest zobowiązany do przeanalizowania tzw. warunków montażu i transportu elementów konstrukcyjnych oraz dobrania dodatkowych warunków zapewniających nośność elementów w trakcie ich wykonywania w odniesieniu do występujących np. tylko wtedy obciążeń. Pozostali projektanci branżowi tworzą krótki opis bezpiecznego wykonania robót w odniesieniu do zaprojektowanych instalacji i systemów.

Faza realizacji budowy

Etap realizacji to w kwestiach koncentracji na bezpieczeństwo kluczowy moment, chociażby z punktu widzenia statystyk, które wciąż wskazują budownictwo jako grupę prac o bardzo wysokim ryzyku powstawania wypadków na stanowisku pracy. Tutaj świadomość i asertywność kierownika budowy ma ogromne znaczenie. Wszak odpowiednie ustawy, rozporządzenia, a także często przepisy wewnętrzne np. zakładów pracy, na terenie których trwają procesy budowlane, dają kierownikowi budowy duży zasób pomocy w temacie zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa prowadzenia robót poprzez szereg normatywów, ograniczeń i dodatkowych wymogów koniecznych do spełnienia przy prowadzeniu prac. Jednak jednocześnie często naciski inwestorów na coraz szybsze oddawanie budynków do użytkowania i ograniczanie budżetów, a tym samym wydatków na podnoszenie poziomu zabezpieczeń, są jak „rzucone kłody pod nogi”.

Dlatego konieczne jest tutaj pilnowanie przez dowodzącego budową inżyniera rzetelnego prowadzenia dokumentacji budowy również w aspekcie bezpieczeństwa.

Obligatoryjnie przed planowanym rozpoczęciem prac musi sporządzić Plan Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia (BIOZ), który stanowi podwalinę procedur pod wszystkie planowane w trakcie realizacji procesy budowlane. W dokumencie tym kierownik budowy ma obowiązek przeanalizować po kolei wszystkie kroki zaprojektowanych prac, zdiagnozować potencjalne zagrożenia i zawczasu określić środki je zabezpieczające i minimalizujące. W dokumencie tym musi się również znaleźć mapa terenu budowy wraz ze wskazaniem elementów ważnych dla bezpieczeństwa, takich jak: siedziba kierownika budowy wraz z lokalizacją apteczki, lokalizacja pomieszczeń (kontenerów) socjalnych i sanitarnych, drogi komunikacji na budowie i ewakuacji w razie zagrożenia, a także miejsce zbiórki ewakuujących się osób. Dodatkowo powinno się wskazać wjazd i wyjazd z budowy oraz miejsce składowania materiałów budowlanych.

W fazie realizacji kierownik może i w przypadku zmian ma obowiązek na bieżąco aktualizować plan BIOZ, a także powinien zapewnić zaznajomienie się z nim wszystkich uczestników procesu budowy.

Dbający o bezpieczeństwo na budowie i przyszłe bezpieczeństwo budynku kierownik musi być czujny na każdym kroku, powinien:

• koordynować kolejność robót i ich sąsiedztwo w danym obszarze w sposób generujący jak najmniejsze zagrożenia dla zdrowia i życia
• czuwać nad zgodnością prac z przepisami, zdrowym rozsądkiem oraz dokumentacją
• w razie konieczności na bieżąco wnosić korekty do sposobu prowadzenia prac, a w niektórych uzasadnionych przypadkach nawet je wstrzymywać
• kontrolować jakość prac i odchyłki od parametrów zaprojektowanych oraz normatywnych
• w razie konieczności w celu zwiększenia bezpieczeństwa, skrócenia budowy lub podniesienia jakości budynku zgłaszać projektantowi sugestie zmian projektowych

Faza eksploatacji

Etap finalny to faza eksploatacji. Następuje ona od przekazania obiektu do użytkowania inwestorowi. Ten okres funkcjonowania budynku może i powinien być najdłuższy. Dlatego tak ważne jest, aby w tym czasie budynek zapewniał najwyższe standardy bezpieczeństwa dla użytkowników.

W kolejnej, czwartej części naszego cyklu, szczegółowo omówimy kluczowe aspekty bezpieczeństwa w fazie eksploatacji budynku. Przyjrzymy się odpowiedzialności właścicieli i zarządców obiektów, roli wykwalifikowanej kadry technicznej oraz znaczeniu regularnych przeglądów i konserwacji. Przeanalizujemy też praktyczne aspekty tworzenia planów remontowych i instrukcji bezpiecznego wykonywania robót (IBWR). Zachęcam do podzielenia się w komentarzach Waszymi doświadczeniami – jakie największe wyzwania napotykają zarządcy obiektów w kontekście bezpieczeństwa? Jakie rozwiązania najlepiej sprawdzają się w praktyce podczas długoletniej eksploatacji budynków? Jak skutecznie weryfikować i podnosić poziom bezpieczeństwa w już funkcjonujących obiektach?

Bezpieczeństwo budynków i budowy – jak je zapewnić? cz. IV